پل‌سازي از قديم مورد توجه ايرانيان بود و از زمان هخامنشيان پل‌هاي بزرگي در ايران ساخته مي‌شد. به علت نيازي که در اين سرزمين به آبياري وجود داشت و از آنجا که سطح بعضي از رودخانه‌ها پايين‌تر از زمين‌هاي پيرامون بود، پل هايي که در ايران ساخته مي‌شد، ساختمان‌هايي «چند منظوره» محسوب مي‌شدند و عمل سد را نيز انجام مي‌دادند. بيشتر پل‌هاي قديمي ايران در واقع «پل ـ بند» به شمار مي‌رفتند، يعني پل‌هايي بودند که به صورت سد عمل کرده و آب را تا سطحي بالا مي‌بردند و قابل جاري شدن به زمين‌هاي پيرامون مي‌کردند.
همچنين هنگام سيلاب اين پل‌هاي بند گونه تا اندازه‌اي کار کنترل سيل را انجام مي‌دادند و گاهي نيز به گونه‌اي انبارهاي آب عمل مي‌کردند. منظورهايي که براي آن از قديم در ايران پل ساخته مي‌شد به اين ترتيب شامل استفاده به عنوان پل براي عبور و مرور، رد کردن سيلاب‌ها، بالا بردن سطح آب رودخانه و نگهداري آب و گاهي نيز نيرودهي بوده است. افزون بر اين هدف‌هاي فني، ساختمان پلها در ايران همواره با توجه‌اي خاص به جنبه‌هاي هنري و زيبايي پل نيز همراه بود و اين نقطه نظر در آثار بر جاي مانده از بعضي از پل‌هاي قديمي به خوبي منعکس شده است.در زمان هخامنشيان تعدادي پل‌بندي در فارس و خوزستان و ميانرودان ساخته شده بود که امروزه فقط پايه‌هاي اين آثار بر جاي مانده و پلها و سدهاي دوره ساساني و اسلامي روي برخي از اين پايه‌ها بنا شده است.
يکي از نمونه‌هاي پل سازي و مديريت دوران هخامنشي که داستان آن در تاريخ آمده است، ماجراي ساختن پل موقت روي رودخانه «هلسيپونت» بوده که داستان آن در تاريخ هرودت آمده است. در دوره ساسانيان پل‌سازي بيشتر در بخش‌هاي فارس و خوزستان انجام مي‌گرفت و علت آن نياز زيادي بود که در اين مناطق به پل سازي داشته اند.
پل‌هاي عمده‌اي که در دوره ساسانيان ساخته شده عبارتند از:
پل و بند شوشتر ـ درازاي اين پل سدي متجاوز از 500 متر است. اين پل داراي 41 پايه است که در زمان ساسانيان به سبک رومي ساخته شد. براي کم کردن فشار ناگهان آب اين پل بند در دو طرف داراي تونل‌هاي دريچه‌اي بود.
پل‌هاي دختر ـ در نقاط مختلف ايران پل‌هايي از قديم ساخته شده بودند که همگي امروزه به نام پل دختر معروف هستند. يکي از پل‌هاي دختر، پلي است که بقاياي آن نزديک سروستان از دوره ساسانيان به جاي مانده است.
نمونه‌هاي ديگر از پل‌هاي دختر که منسوب به آناهيتا (ايزد آب‌ها) هستند شامل پل دختر ميانه و پل دختر روي تالارود مي‌شود.
پل خوراذ ـ «ابودلف» سياح سده چهارم هجري پل واقع در شوشتر موسوم به پل خوراذ را با ذکر جزئيات ساختماني به گونه قابل تحسيني توصيف مي‌کند. وي درباره آن پل چنين مي‌گويد:
« در شوشتر پل‌هاي متعدد و همچنين سد شادروان وجود دارد. اينجانب در هيچ يک از نقاط ديگر مانند آن نديده‌ام. اين منطقه معدن زيادي دارد. بيشتر ساختمان‌هاي آن مربوط به «قردجشنس» فرزند «شاه مرد» است که از بزرگان ايراني به شمار مي‌رفت و بيشتر به کارهاي عمراني و ساختمان بناهاي محکم و مهم همت مي‌گماشت در آنجا نيز پل عجيب و معروفي است که خواهر او موسوم به «خوراذ» مادر اردشير بنا کرده...»
پل‌هاي عمده ديگري در زمان ساسانيان ساخته شدند عبارتند از:
پل زال ـ که نزديک خرم آباد واقع و دهانه آن با يک قوس سهمي شکل پوشانيده شده است.
پل زاب ـ که قوس مياني آن داراي شکل سهمي است.
پل روي رودخانه دزفول ـ که به سبک رومي ساخته شده است.
پل بين اهواز و جزيره‌اي به نام کانتارا (قنطره) هندوان و روي کارون ـ اين پل از آجر پخته ساخته شده و به وسيله عضدالدوله ي ديلمي تعمير گشته است.
پل زر ـ که قوسي است و قوس آن بيضي شکل است.
پل شهرستان روي زاينده رود در اصفهان ـ که داراي سبک رومي است. اين پل روي سنگ شيست بنا شده است.
پل لشکر در جنوب غربي ايران ـ که ابن حوقل از آن نام برده است.
پل رودخانه خوباهان ـ که مقدسي ذکر آن را کرده است.
کشور ایران :
حال سوال من از مهندس نائبي که در مورد منابع تاریخی میانه ید طولایی دارند ، این است که آیا ادعای ضمیمه علمی روزنامه اطلاعات(( دانش)) روز یکشنبه 31/2/1391 - - شماره 25316 - صفحه 7 با عنوان (( پل‌سازي در دوران هخامنشي و ساساني)) و به لینک اینترنتی زیر صحیح است ؟
